image of medieval king (11th century)

Week 10: Gesta Romanorum: Jovinianus

Background | Background Quiz | Starting Assumptions | Resources
Vocabulary | Etymology | Grammar
Reading Overview | Quiz: English
| Quiz: Latin | Latin Composition
Discussion Questions | Checklist | Perseus Dictionary | Perseus Tool


Reading #2

People usually find the Jovinianus readings to be the easiest selection of the semester (that was the universal consensus last semester!), so I have provided this version without the usual English questions interspersed. If you are finding that this causes difficulties for you, just let me know and I'll put up the English questions to go with the Latin segments.

Go to Reading #3 ->

  because Jovinianus cannot convince anyone that he really is the emperor (not to mention that he is naked!), he gets brutally thrown out, and keeps wandering along the road.
Ille sic eiectus
ultra quam credi poterit
gemuit
et suspiria emittebat
et intra se dixit:
suspiria: neuter accusative plural

"Heu mihi, quid faciam,
quia factus sum opprobrium omnium
et abiectio plebis?
Melius est mihi
ad palatium meum pergere
et mei de palatio meo
notitiam habebunt;
saltem si non,
uxor mea notitiam meam habebit
per certa signa."

[...]

opprobrium... abiectio: both nouns are predicates with factus sum

pergere: infinitive (and remember: infinitives are treated as neuter nouns: melius est pergere)

mei: nominative plural (mei milites, mei amici, mei collegae)

 

  Jovinianus goes to his own palace, and knocks at the door, thinking that for sure somebody will recognize him at his own home
Ait ianitor: "Non dubito,
quin insanus sis,
quia iam dominus meus imperator
in mensa sedet
et iuxta eum imperatrix;
verumtamen ex quo dicis
te imperatorem esse,
imperatrici intimabo,
et certus sum,
quod graviter punieris."

quin: used with verbs of doubting (dubito) to mean "that"; takes a subjunctive (sis)

iuxta eum imperatrix (sedet)

ex (hoc) quo dicis: antecedent of relative pronoun falls out

te imperatorem esse: indirect statement introduced by dicis

graviter: adverb

Ianitor ad imperatricem perrexit
et omnia audita ei intimavit.
Illa non modicum contristata
ad dominum suum conversa est
et ait: "O domine mi,
audite mirabilia!
Signa privata
inter nos saepius acta
unus ribaldus in porta
mihi per ianitorem recitat
et dicit
se imperatorem et dominum meum esse."

perrexit: s.v. pergo

ei = imperatrici

non modicum = multum

saepius: comparative of saepe (rather often, very often)

se imperatorem et dominum meum esse: indirect statement introduced by dicit

Ipse
cum hoc audisset,
praecepit ianitori,
ut introduceretur
in conspectu omnium.

ipse: imperator (falsus)

cum... audisset: cum + subjunctive
ut introduceretur: ut + subjunctive (purpose clause introduced by praecepit)

Qui cum taliter nudus introductus fuisset,
canis quidam,
qui antea multum eum dilexerat,
ad guttur suum saltabat,
ut eum occideret,
sed per familiam impeditus est,
sic quod nullum ab eo accepit malum.

cum... introductus fuisset: cum + subjunctive

dilexerat: s.b. diligo
multum: adverb

guttur suum: loose use of "suus" (guttur Ioviniani veri)

(Iovinianus verus) nullum malum accepit ab eo (cane)

Item quendam falconem habebat
in pertica,
qui cum eum vidisset,
ligaturam fregit
et extra aulam advolavit.
cum...vidisset: cum + subjunctive
Ait imperator
omnibus in aula sedentibus:
"Carissimi, audite verba mea,
quae de isto ribaldo dicam!
Dic mihi,
qualis es tu
et ob quam causam venisti?"
ait imperator: i.e. imperator falsus

At ille: "O domine,
ista est mirabilis quaestio,
imperator sum
et dominus istius loci."

[...]

ille: i.e. imperator Iovinianus verus
  Jovinianus claims that he is the real emperor, but nobody believes him. Then the fake emperor, the one who has stole his identity, interrogates Jovinianus. Then he asks the empress what she thinks.
Imperator ille
conversus ad imperatricem
ait:
"Dic, domina, mihi
per fidem,
qua teneris,
nosti tu istum hominem,
qui se dicit imperatorem
et dominum tuum esse?"

imperator: i.e. imperator falsus

qua (fide) teneris

se imperatorem et dominum tuum esse: indirect statement introduced by dicit

At illa:
"O bone domine,
cur talia a me quaeris?
Nonne plus quam XXVI annis
in societate tua steti
et prolem per te genui?
Sed unum est,
quod miror:
quomodo iste ribaldus
pervenit ad nostra secreta
inter nos perpetrata?"

talia: neuter accusative plural

steti: s.v. sto

genui: s.v. gigno

unum: "one thing"

Imperator ille dixit illi,
qui introductus fuerat:
"Carissime,
quare ausus fuisti
te ipsum imperatorem nominare?
Damus pro iudicio,
ut ad caudam equi
hodie
sis tractus
et si iterum sis ausus
hoc dicere,
te condemnabo
morte turpissima."

imperator ille dixit illi (Joviniano vero)

ausus fuisti: s.v. audeo (takes complementary infinitive, nominare)

te ipsum imperatorum (esse): indirect statement introduced by nominare

tractus sis: s.v. traho

ut... tractus sis: ut + subjunctive

si...sis ausus: hypothetical condition (takes complementary infinitive, dicere)

Vocavit satellites suos
et ait: "Ite
et istum ad caudam equi trahite,
sed nolite eum occidere!"
Et sic factum est.

satellites: s.v. satelles

istum (Jovinianum verum)

nolite occidere: negative imperative

Post haec vero
ultra quam credi potest
commota sunt omnia interiora eius
et quasi de se ipso desperatus
dicebat:
"Pereat dies,
in qua natus sum!
Amici a me recesserunt,
uxor mea et filii mei
non noverunt me."

interiora eius (Joviniani veri)

recesserunt: s.v. recedo

 

Go to Reading #3 ->


Modern Languages 4970 / MRS 4903: Medieval Latin. Spring 2003 Online Course at the University of Oklahoma. Visit http://www.ou.edu/online/ for more info.
Laura Gibbs, University of Oklahoma - Information Technology © 2003.  laura-gibbs@ou.edu. Last updated: December 29, 2002 7:12 PM