image of medieval king (11th century)

Week 10: Gesta Romanorum: Jovinianus

Background | Background Quiz | Starting Assumptions | Resources
Vocabulary | Etymology | Grammar
Reading Overview | Quiz: English
| Quiz: Latin | Latin Composition
Discussion Questions | Checklist | Perseus Dictionary | Perseus Tool


Reading #3

People usually find the Jovinianus readings to be the easiest selection of the semester (that was the universal consensus last semester!), so I have provided this version without the usual English questions interspersed. If you are finding that this causes difficulties for you, just let me know and I'll put up the English questions to go with the Latin segments.

  Jovinianus finally goes to a monk, a hermit ("eremita"), who makes a full confession of all his sins, including the boast that he is equal to god.
Qui de tota vita sua
cum lacrimis
est confessus
et praecipue,
quomodo contra deum se erexit
dicens,
quod non credidit
alium deum esse
quam se ipsum.

qui = Jovinianus

erexit: s.v. erigo

alium deum esse: indirect statement introduced by credidit (but note that dicens here takes quod, instead of accusative + infinitive classical construction)

Facta confessione
et absolutione
eremita fenestram eius aperuit
et notitiam eius habebat
et ait:

facta confession et absolutione: ablative absolute

eremita: masculine nominative singular

notitiam eius = notitiam Joviniani

"Benedictus altissimus!
Iam novi vos.
Paucas vestes hic habeo,
induas te
et ad palatium perge,
et, ut spero,
notitiam tuam habebunt."

vos = Jovinianum (use of plural "you" as sign of politeness, just like in English, when we say "you are")

vestes: accusative plural (s.v. vestis)

hic: adverb ("here", "in this place")

induas te: subjunctive being used for imperative

Imperator induit se,
ad palatium suum perrexit,
ad ianuam pulsabat,
ianitor ostium aperuit
et eum satis honorifice recepit.

perrexit: s.v. pergo

eum = Jovinianum

honorifice: adverb

At ille:
"Numquid notitiam meam habes?"
Qui ait:
"Etiam, domine peroptime,
sed admiror,
quod per totum diem hic steti
et vos exire non vidi."

[...]

ille = Jovinianus

qui ait = ianitor ait

hic = adverb ("here", "in this place")

vos exire: indirect statement introduced by vidi

  Because the doorkeeper recognizes Jovinianus this time, he brings Jovinianus into the palace. The false emperor tells the empress to go take a look and see if she recognizes this man.
Imperator ille
hoc audiens
ait imperatrici:
"Exeas et videas,
si eius notitiam habeas."

imperator ille = falsus Jovinianus

exeas...videas = subjunctive for imperative

Illa vero foras perrexit,
et cum eum vidisset,
admirabatur,
statim cameram intravit
et ait:
cum...vidisset: cum + subjunctive
"O domine, vobis unum denuntio,
quod,
quis vestrum est dominus meus,
penitus ignoro."

unum: "one thing", something

vestrum: genitive plural (quis vestrum: which of the two of you)

penitus: adverb

At ille:
"Ex quo sic est,
foris pergam
et veritatem excutiam."
ex quo sic est = "therefore"
Cum autem aulam intrasset,
eum per manum cepit
et iuxta eum stare fecit,
vocavit omnes nobiles
in aula exsistentes
cum imperatrice
et ait:

cum...intrasset: cum + subjunctive

(falsus Jovinianus) cepit eum (verum Jovinianum) per manu et fecit eum (verum Jovinianum) stare iuxta eum (falsum)

 

"Per iuramentum,
quod mihi fecistis,
dicite,
quis nostrum est imperator?"

iuramentum quod: relative pronoun

nostrum: genitive plural (quis nostrum = who of the two of us)

Imperatrix primo respondit:
"Domine mi,
mihi incumbit primo respondere;
testis est mihi deus in caelis,
quis vestrum est dominus meus,
penitus ignoro."
Et sic omnes dixerunt.

domine mi: vocative

 

At ille: "Carissimi,
audite me!
Iste homo est
imperator vester et dominus.

ille (falsus Jovinianus)

iste homo (verus Jovinianus)

Nam aliquo tempore
contra deum se erexit.
Propter quod peccatum
deus eum flagellavit
et hominis notitia
ab eo recessit,
quousque satisfactionem deo fecit;

quod peccatum: relative pronoun at "beginning" of sentence

recessit: s.v. recedo

ego sum angelus eius,
custos animae suae,
qui imperium custodivi,
quamdiu fuit in paenitentia.
Iam eius paenitentia est completa
et pro peccatis satisfecit,
amodo ei sitis oboedientes,
ad deum vos recommendo."

custos animae sua = custos animae veri Joviniani

sitis oboedientes: subjunctive for imperative

ei: dative (with oboedientes)

Statim ab oculis eorum
disparuit.
Imperator vero
deo gratias reddidit
et toto tempore vitae suae
in bona pace vixit
et spiritum deo reddidit.

(falsus Jovinianus) disparuit: s.v. dispareo

 

 


Modern Languages 4970 / MRS 4903: Medieval Latin. Spring 2003 Online Course at the University of Oklahoma. Visit http://www.ou.edu/online/ for more info.
Laura Gibbs, University of Oklahoma - Information Technology © 2003.  laura-gibbs@ou.edu. Last updated: December 29, 2002 7:12 PM