post haec amavit mulierem quae habitabat in valle Sorech et vocabatur Dalila |
post haec: i.e., after Samson's adventure in Gaza [Samson] amavit mulierem Sorech: genitive singular (Hebrew names usually do not decline) |
who did Samson fall in love with? | |
veneruntque ad eam principes Philisthinorum atque dixerunt "decipe eum et disce ab illo in quo tantam habeat fortitudinem et quomodo eum superare valeamus et vinctum adfligere! |
principes: s.v. princeps vinctum: s.v. vincio (notice how the participle basically replaces an infinitive: quomodo eum superare valeamus et vincire et adfligere) valeamus: takes complementary infinitives (superare, adfligere) |
what did the Philistines want to find out? | |
quod si feceris, dabimus tibi singuli mille centum argenteos!" |
quod: relative
pronoun at "beginning" of sentence (= "si hoc feceris")
singuli: nominative plural, [nos] singuli dabimus tibi, "each of us will give you" |
what will the Philistines give to Delilah if she helps them? | |
locuta est ergo Dalila ad Samson "dic mihi, obsecro, in quo sit tua maxima fortitudo et quid sit quo ligatus erumpere nequeas?" |
ergo: postpositive
(notice how locuta est is treated as if it were a single word; it was
probably pronounced as something like locuta-st) in quo sit: subjunctive in indirect
question introduced by dic |
what does Delilah ask Samson? | |
cui respondit Samson "si septem nervicis funibus, necdum siccis et adhuc humentibus, ligatus fuero, infirmus ero, ut ceteri homines." |
cui: relative
pronoun at "beginning" of sentence (= "Dalilae respondit")
funibus: s.v. funis ut: here "ut" simply means "like" or "as" |
according to Samson, what can she do to make him weak like other men? | |
adtuleruntque ad eam satrapae Philisthinorum septem funes, ut dixerat, quibus vinxit eum, |
adtulerunt: s.v. affero (ad + fero: assimilation) |
what did the Philistines bring to Delilah, and what did she do? | |
latentibus apud se insidiis et in cubiculo finem rei expectantibus |
(satrapis Philisthinorum) latentibus... expectantibus: ablative
absolute |
where did the Philistines wait and watch to see what would happen? | |
clamavitque ad eum "Philisthim super te, Samson!" |
[Dalila] clamavit
|
what did Delilah shout? | |
qui rupit vincula, quomodo si rumpat quis filum de stuppae tortum putamine, cum odorem ignis acceperit |
qui: relative pronoun
at "beginning" of sentence (= "Samson rupit") |
what did Samson do when he woke up and realized he was bound with the seven ropes? | |
et non est cognitum in quo esset fortitudo eius |
in quo esset: subjunctive in indirect question (introduced by cognitum est) |
what did Delilah and the Philistines realize? | |
dixitque ad eum Dalila "ecce! inlusisti mihi et falsum locutus es! saltim nunc indica quo ligari debeas." |
inlusisti: s.v. illudo (in + ludo) |
what did Delilah say to Samson now? | |
cui ille respondit "si ligatus fuero novis funibus, qui numquam fuerunt in opere, infirmus ero et aliorum hominum similis." |
cui: relative
pronoun at "beginning" of sentence (= "Dalilae respondit")
opere: s.v. opus similis: this adjective often takes the genitive |
according to Samson, what can be done to render him weak? how is this explanation different from the explanation he offered before? | |
quibus rursum Dalila vinxit eum et clamavit "Philisthim super te, Samson!" (in cubiculo insidiis praeparatis) |
quibus: relative
pronoun at "beginning" of sentence (= "funibus vinxit eum") insidiis praeparatis: ablative absolute clause
|
what did Delilah and the Philistines do next? | |
qui ita rupit vincula quasi fila telarum |
qui: relative pronoun at "beginning" of sentence (= "Samson rupit") |
what happened when Samson awoke and found he was bound with the new ropes? | |
dixitque Dalila rursum ad eum "usquequo decipis me et falsum loqueris?! ostende quo vinciri debeas!" |
decipis...loqueris: present for immediate future quo debeas: subjunctive in indirect question (introduced by ostende) vinciri: present passive infinitive, s.v. vincio |
what did Delilah say to Samson now? | |
"si" inquit "septem crines capitis mei cum licio plexueris, et clavum his circumligatum terrae fixeris, infirmus ero." |
inquit: postpositive
|
what is Samson's third explanation for how to render him powerless? | |
quod cum fecisset, Dalila dixit ad eum "Philisthim super te, Samson!" qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio |
quod: relative
pronoun at "beginning" of sentence (= "cum hoc fecisset") cum fecisset: cum + subjunctive qui: relative pronoun
at "beginning" of sentence (= "Samson extraxit") |
what happened when Samson woke up and found that his hair had been nailed to the ground? | |
dixitque ad eum Dalila "quomodo dicis quod ames me, cum animus tuus non sit mecum? |
quod ames me: quod
for indirect statement cum...sit: cum plus subjunctive
|
how does Delilah feel now? | |
per tres vices mentitus es mihi, et noluisti dicere in quo sit tua maxima fortitudo" |
vices: s.v. vicis |
how many times has Samson tricked her? |