<< Home Page | Steinhowel Index

Aesop's Fables: Steinhowel

5.14. De vulpe et lupo
(Perry 704)

[See an illustration from a 1501 edition.]

Fabula xiv de vulpe et lupo.

Sunt multi, qui antea volunt esse magistri, quam discipuli, et volunt docere prius, quam addiscant. Et dum maiores, fortiores ac sapientiores se imitari volunt, frequenter labuntur in malum. De hoc audi fabulam. Vulpis iens ad lupum dixit ei: Rogo te, dominum meum, ut ex sacro fonte laves filium meum ac ei sis patrinus. Libens faciam, ait lupus, postquam lotus est, nomen ei Benedictulus datur. Dixitque post menses aliquot matri Benedictuli lupus: Rogo te, soror mea, ut mihi dimittas filiolum meum Benedictulum, ut illum nutriam, et ex artibus meis eum doceam, ut se melius posset enutrire, tibi namque multi sunt filii, quos non nisi cum magno labore alere potes. Vulpis ait: Domine mi, ut libet, ita fac. Ago insuper gratias quia memor es mei. Tunc lupus assumens secum filiolum suum Beneditulum ivit nocte ad caulas ovium, ut aliquid prede caperet, et non potuit. Summo autem diluculo subiens in montem altum, qui erat positus supra vicum, dixit Benedictulo filio suo: Hodie fui ad caulas ovium et non potui aliquid capere et sum nunc valde fatigatus; nunc ergo dormiam parum, tu vigilans aspice, quando egredentur bestie de vico in pasua. Et tunc excitans voca me, ut capiamus aliquid. Cum autem dormisset lupus circa matutinum, Beneditulus excitans eum clamabat: Domine, domine! Et lupus: Quid vis, filiole? Benedictulus: Ecce, inquit, porci egrediuntur in pascua. At lupus: Nulla, inquit, cura de porcis, quoniam setosi sunt. Et quando comedo eos, faciunt tortiones mihi et sete pungunt fauces meas sepeque manent infixe. Circa primam vero horam Benedictulus clamabat: Domine, domine! Et lupus: Quid habes? inquit. Oves et vacce egrediuntur in pascua. Lupus repondit: Non michi est aliqua cura; quia canes rapacissimi atque fortissimi pergunt cum eis, qui statim ubi vident me insequntur et cupiunt occidere. Nam et pastores habent villani mihi infestos, qui me videntes a longe sequntur cum clamore. Circa tertiam vero Beneditulus clamabat: Domine, domine! At lupus: Quid vis, filiole? Benedictulus ait: Ecce, inquit, eque egrediuntur in pascuis. Lupus ait: Aspice filiole, ubi pergant. Benedictulus aspiciens ait: Ingrediuntur in pratum, quod est iuxta silvam suntque in eo plures alni. Tunc surgens lupus ingressus est in silvam caute, ut a nemine videretur; et ivit per coopertum usque ad equas capiensque unam pinguissimam ad nares statim necavit eam et saturatus est ex ea ipse et Beneditulus filius suus. Statim autem Benedictulus accedens ad lupum dixit: Vale pater, siquid velis precipere, facito, ego explebo mandatum, ego pergam ad matrem, nam valde sum sapiens, nec ampliori studio nunc opus est. Lupus ait: Nolo fili, ut pergas, timeo namque te peniturum si pergis. At Benedictulus ait: Pater, dum que me scire opus est, sciam, non amplius manebo. Tunc lupus ait: Dum aliud non valueris, vade in pace, sed penitebis. Matrem attamen tuam mea pro parte saluta. Et surgens abiit ad matrem suam. Videns autem eum mater sua ait: Quare tam cito venis? Benedictulus ait: Quia nimis sum doctus et sapientia tam clarus existo, ut queam enutrire non solum me et te, sed etiam omnes filios tuos sine ullo labore. Mater ait: Unde ergo tam cito tua sapientia? At ille: Non tibi, inquit, sit cura requirendi, sed surgens sequere me. Et surgens sequebatur mater filium. At ille, ut viderat lupum facientem, perrexit ad caulas ovium nocte ut caperet aliquid et non potuit. Ande lucem autem ascendens in montem altum, qui erat positus supra vicum, ait ad matrem: Nocte, inquit, fui ad caulas ovium, et non potui aliquid capere, et factus sum lassus; modo ergo dormiam aliquid et tu vigilans aspice, quando bestie egrediuntur ex vico in pascuis, et mox ut videris excita me et tunc videbis quid ego sciam. Ibi namque sapientiam meam probabo. Circa matutinum igitur cepit clamare vulpis ad filium Benedicutlum: Fili, fili! at ille: Quid vis, mater? At mater: Ecce, fili, porci egrediuntur in pascua. At Benedictulus: De porcis, inquit, nulla cura. Nam pleni sunt setis; et comedentibus faciunt toritones, non nunquam etiam manent infixi faucibus. Circa primam denique mater iterum dicebat: Benedictule, Benedictule, fili mi! At ille: Cur me inquietas, mater? Mater ait: Armenta boum egrediuntur in pascuis. Benedictulus ait: Non mihi est cura de armentis, quia patores iniqui apud eos sunt, habentes canes rapacissimos ac maximos, qui statim, ut vident me, persequntur ac clamant, cupientes me mactare. Circa horam ver tertiam clamabat vulpis dicens: Fili, fili mi, Benedictule! At ille: Mater, quid vis? At illa: Ecce, inquit, eque egrediuntur in pascuis. Ad hec Benedictulus: Aspice, inquit, o mater, quo pergant. Aspiciens autem vulpis dixit ei: Ingrediuntur (inquit) in prata, que sunt iuxta silvam posita. Tunc surgens Benedictulus ait matri: Sta tu hic in supercilio montis et aspice quid agam, et poteris veraciter probare meam sapientiam meumque ingenium. Et surgens ingressus est clam in silvam, ut a nemine videretur, ivitque occulte usque ad locum, ubi eque pascebantur. Capiensque unam pinguissimam ad nares, cogitavit eam sine malo extiguere. Equa autem quasi nihil ponderis gereret, Benedictulum elevans cepit agiliter currere ad pastores, gestans eum dentibus infixum naribus ad pastores. Videns autem hec mater de summitate montis cepit clamare voce magna: O fili, fili Benedictule, dimitte equam et veni! Veni modo, dimitte equam! Ille autem nequibat dimittere equam. Nam dentes acuti nimium eius naribus fuerunt infixi. Cumque videret vulpis accurrentes pastores, et intellegeret, in quem finem tenderent, includens palmas cepit cum fletu clamare: Heu mihi, fili mi, heu mihi quia tam cito de scolis redisti! ecce peribis et me miseram matrem relinquis, nam debuisti credere dictis lupi patris tui. Et ita Benedictulus superbus captus a pastoribus est et mactatus pelle abstracta. Monet hec fabula, ne quis ante iactet se magistrum, quam didicerit esse discipulus. Nec ante velit docere, quam discat. Nec superbe velle imitari fortiores ac sapientores se.