Aesop's Fables and Other Parables: Odo of Cheriton
27. DE GAUTERO QUERENTE LOCUM UBI SEMPER GAUDERENT.
Perry
Quidam uocabatur Gauterus. Quesiuit locum et statum ubi semper gauderet
et nullam molestiam, nec in carne, nec in corde sustineret. Profectus
est et inuenit quandam Dominam pulcherrimam, cuius maritus iam obiit.
Et uenit ad eam Gauterus. Salutatione facta, interrogauit Domina quid
quer(r)eret. Respondit Gauterus: Duo quero, scilicet locum ubi semper
gaudeam, nec in carne, nec in corde doleam. Ait Domina: Esto maritus meus,
et mecum maneas, et habebis omnia necessaria, domos, terras, uineas et
cetera. Monstrauit aulam et cameram, et placuerunt ista Gautero. Et querebat
ubi de nocte quiesceret. Domina ostendit ei lectum. Circa lectum fuerunt
ursus ex una parte, lupus ex alia, vermes ex tercia, serpentes in quarta.
Et ait Gauterus: Quamdiu ero tecum? Numquid semper habebo tales delicias?
Ait Domina: Nequaquam, quoniam maritus meus mortuus est, et te tandem
oportet mori. Vides hunc lectum? ait Domina. Qui respondit: Video. Ursus
te interficiet, sed nescio utrum prima nocte, uel post annum, uel decennium,
uel amplius. Lupi, uermes et serpentes te deuorabunt. Ait Gauterus: Omnia
alia bona sunt; sed lectus iste me exterret, nec pro te, nec pro toto
mundo uellem frequenter in tali lecto iacere. Recessit Gauterus; uenit
ad quoddam regnum ubi rex iam decessit. Dixerunt homines regni: Gautere,
bene veneris; quid queris? Et ait Gauterus: Locum quero ubi semper sim
letus et nunquam doleam. Dixerunt homines: Esto rex noster et habebis
omnia bona: ecce palacium, ecce chamere; et inter cetera demonstrauerunt
ei consimilem lectum circumuallatum predictis bestiis. Et ait Gauterus:
Oportet me iacere in tali lecto? Dixerunt utique. Iterum ait: Numquid
nocebunt mihi bestie? Responderunt: Vrsa te interficiet, et bestie te
et tua deuorabunt. Sic factum est de aliis regibus; sed nescimus quando.
Respondit Gauterus: Periculosum est tale regnum; lectum abhor[r]eo, et
ideo recedo. Iterum profectus, uenit ad quendam locum ubi erant pulchra
palacia, auree columpne, auree trabes. Homines receperunt Gauterum, et
ipsum dominum tocius auri constituere uoluerunt, sed lectum predictum
monstrauerunt. Galterus de lecto conterritus recessit. Tandem uenit ad
quendam [lo]cum, ubi inuenit senem sedentem ad pedem scale, que innixa
fuit cuidam muro et habuit tria scalaria. Quesiuit senex a Gautero quid
quereret. Et dixit Gauterus: Vt semper gaudeam et nullam molestiam sustineam.
Et ait senex: Si ascenderis murum per istam scalam, inuenies ibi quod
queris. Ascendit igitur et inuenit.
Mistice. Quilibet mundanus hec tria uel aliquem istorum querit, uel
pulchram mulierem per luxuriam, uel dignitatem per uanam gloriam, uel
aureum et argentum per auariciam. Sed, si diligenter attenderet in quo
lecto iacere oporteret, summo studio talia fugeret, quoniam in capite
lecti stat ursa, id est mors que nemini parcit; de qua dicitur in Osee
[13.8]: Occurram eis quasi ursa raptis catulis et disrumpam interiora
iecoris eorum. Sicut ursa, raptis catulis, ex magna ira nulli parcit,
ita nec mors. Item lupi sunt consanguinei et ministri regum, qui omnia
bona mortui deuorant; unde mortuus saluetur uel dampnetur nichil curant.
Vermes, autem cor[r]odunt corpus et deuorabunt. Serpentes sunt demones,
qui animam impii asportant et deuorant et diuersis tormentis afficiunt.
Quicquid sit de aliis, a serpentibus defendat nos Deus! De hiis tribus
in Ecclesiastico [10.13]: Cum moritur impius, hereditabit serpentes, bestias
et uermes. Impius enim diuiditur in tres partes: serpentes, id est demones,
asportabunt animam; bestie, id est homines bestialiter uiuentes, scilicet
lupi, asportabunt bona suna; uermes cadauer recipiunt. / Vnde quidam magnus
obuiauit monachis asportantibus mortuum usurarium et denarios suos. Querebat
quid portarent. Et dixerunt: Corpus istius hominis et denarios quos dedit
nobis. Et ait: Non sic, quod homo meus fuit; sed uos et vermes habebitis
cadauer; ego habebo pecuniam, et demones asportabunt animam. Facite ergo,
sicut fecit Gauterus: ascendatis auream scalam Iacob, cuius primus gradus
est cordis contrit[i]o, secundus uera confessio, tercius plena satisfactio.
Si istos gradus ascenderis, ad gloriam uite eterne saltabis, ubi sine
fine gaudebis et nullam molestiam sustinebis, ad quam gloriam perducat
nos Dominus noster Ihesus Christus!
27a. DE DUOBUS SOCIIS, UNO VERACE, ALIO MENDACE.
Perry 569
Contra adulatores.
Duo socii semel debuerunt per desertum transire, et dixit alter: Firmabo
tecum quod plus lucrabor per falsitatem quam tu per ueritatem. Respondit
alius: Et ego firmabo. Statuta firmacione, incidit mendax in quandam congregacionem
Simiarum. Et dixerunt Simie: Quid tibi uidetur de nobis? Dixit mendax:
Vos estis pulcherrima inter omnia animancia super terram, et homines assimulantur
uobis; nunquam vidi tam pulcram congregacionem. Et multum commendauit
eas. Simie autem propter talia uerba multum ipsum honorabant; aurum et
argentum dederunt. Venit alius ueridicus, et querebant Simie quid ei uideretur
de illa congregacione. Qui respondit dicens: Nun[c]quam uidi tam turpem,
tam fedam congregacionem. Et irate Simie uerbauerunt eum egregie, quod
uix euasit. / Et quandoque nocet omnia uera loqui.
Similiter qui adulatur prelatis et dicit quod omnia bene agunt. Si
nepotibus suis paruulis mille animas strangulandas tradiderint et dixerint
adulatores quod bene faciunt, tales in curiis laudantur, ditantur et ad
consilia vocantur. Veniat Christus, ueniat Iohannes Baptista, ueniat Petrus
et dicat ueritatem; illum eicient, ab omni bono repllent: grauis est eis
ad uiuendum. Sic plerique plus lucratur coruus crocitando quam philomena
dulciter modulando.
The
Latin text of Odo shown here is taken from Léopold Hervieux, Les fabulistes
latins depuis le siècle d'Auguste jusqu'à la. fin du Moyen-Age (1893-1899).
There is a delightful English translation of Odo by John Jacobs, which is still
in print. It's a lovely book!
|