<< Home Page | Odo Index

Aesop's Fables and Other Parables: Odo of Cheriton

1. QUALITER ELEGERUNT SIBI REGEM LIGNA.
Perry 262

Iuerunt ligna, ut ungerent super se regem. Dixerunt Olive: Impera nobis. Que respondit: Numquid possum relinquere pinguedinem meam, qua Dii utuntur et homines, ut inter Ligna promouear? Venerunt ad arborem Ficus (sic pro Ficum), et dixerunt: Super nos [regnum] accipe. Respondit: Numquid possum deserere dulcedinem meam fructusque suauissimos, ut inter Ligna promouear? Venerunt ad Vitem, ut imperaret eis. Que respondit: Nunquid possum deserere uinum quod letificat Deum et homines? Et noluit promoueri. Dixeruntque Ligna ad Rampnum: Impera nobis. Respondit Rampnus: Si uere me regem constituitis, uenite, et sub umbra mea quiescite; si non uultis, egrediatur ignis de Rampno, et deuoret cedros Libani.
Mistice. --- Ligna significant homines siluestres, monachos, congregationem sine pastore. Veniunt ut eligant Oliuam, aliquem iustum, qui respuens dicit quod non uult relinquere pinguedinem caritatis et ad dignitatem promoueri. / Arbor Ficus significat iustum qui, contemplando frequenter, degustat quam suauis, quam dulcis est Dominus, et facit dulces fructus bone operationis, et [quia] in dignitatibus multe sunt amaritudines, multe turbationes, non uult dulcedinem suam pro dignitatibus commutare. / Vinea est uir iustus, qui gaudet spiritali hylaritate qui dicit: Gaudium nostrum est testimonium conscientie nostre. Quoniam multe sunt amaritudines, multe turbationes in fastidio dignitatis, ideo nolunt promoueri. / Unde Taurinensis Canonicus, cum respueret electionem, cito transiuit, et socio suo [se] aperuit. Quesitus quare non recepit episcopatum, respondit: Si fuissem de numero episcoporum, fuissem de numero dampnandorum. / Item, cum Magister H. factus fuisset episcopus Meldensis, et uisitasset socios suos Parisius, dixit: Si haberem mortalem inimicum et desiderarem ei aliquid pessimum, orarem quod Deus faceret cum episcopum, et hoc pro maxima maledictione reputarem. / Tamen, cum sint columpne celi et cardines templi, Ecclesiam Dei gubernant, et sustentant, et qui iusti sunt nobilem fructum animarum faciunt in uitam eternam. / Rampnus inutilis libenter episcopatum recipit. Rampnus est frutex spinosus, carens umbra, et quandoque de se ignem ex nimia siccitate emittit. Sic impius qui nullam habet umbram refrigerii uel consolationis, dicit: Requiescite sum umbra mea. Multa enim bona promittit. Sed ignem auaricie, superbie, luxurie de se emittit, et sic ligna, id est subditos, per prauum exemplum comburit. / Ita Sichimite elegerunt Abimelech qui eos combussit.

1a. DE FORMICIS.
Perry

Simile Formice elegerunt sibi Lignum in regem, et mi[n]xerunt super illud, et elegerunt Serpentem, et deuorauit illas.

1b. QUALITER RANE ELEGERUNT SIBI REGEM.
Perry 44

Similiter Rane consilium inierunt, vt regem sibi facerent. Elegerunt sibi quoddam lignum et erexerunt in regem. Tandem ascendentes super illud, conculcauerunt dicentes: Quia res noster nullius est ualoris, deponamus eum. Quem igitur eligemus? Et communi consilio elegerunt serpentem, qui eos laniando deuorauit.

1c. QUALITER PULLI ELEGERUNT SIBI REGEM.
Perry 486

[Galline semel elegerunt Serpentem in regem qui deuorauit eas]. Pulli celebrauerunt capitulum, ut eligerent sibi [alium] regem. Dixit unus sapiencior aliis: Eligamus Columbam, animal simplex, que nec laniat, nec ledit, nec deuorat. Fecerunt sic. Columba simplex inter Pullos conuersebatur. Dixerunt Pulli: Rex noster nichil valet, quoniam non percutit, non laniat. Dixerunt al(l)ii: Deponamus eum. Quem igitur eligemus? Dixerunt ad inuicem: Eligamus Miluum. Factum est ita. Miluus, rex constitutus, uno die cum rostro et unguibus laniauit unum Pullum et deuorauit, postea alium et tercium, et sic per prauum regem afflictus est populus.
Sic plerique non sunt contenti benigno rege, simplice episcopo, innocenti abbate. Eligunt peruersum qui omnes destruit. Ideo necessarium est quandoque p(er)icare subditos et percutere, quandoque pung(g)ere, quandoque ungere, nec superbiant, nec ex nimia afflictione tristentur.

1d. QUALITER VOLUCRES ELEGERUNT REGEM.
Perry

Volucres celebreauerunt consilium, vt eligerent sibi regem. Dixitque vna: Eligamus Columbam que animal symplex est, quia nec picat, nec laniat, nec deuorat. Fecerunt autem sic. Columba vero simpliciter inter pullos suos conuersabatur. Dixerunt Volucres: Rex noster nichil ualet, quia nec percutit, nec laniat. Deponamus eum et eligamus Miluum. Et factum est ita. Miluus vero, constitutus rex, vno die cum rostro suo et vnguibus laniauit unum pullum et deuorauit, postea alium et tertium, etc.
Mistice. Sic eciam plurimi non sunt contenti benigno rege aut simplicit episcopo aut innocenti abbate; set eligunt peruersum qui subditos destruit.

1e. DE ABBATE, CIBO ET MONACHIS.
Perry

Et applicatur malis presidentibus et successoribus peioribus
Quidam Abbas dedit Monachis suis tria fercula. Dixerunt Monachi: Iste parum dat nobis. Rogemus Deum quod cito moriatur, et siue ex hac causa, (siue) ex alia, cito mortuus est. Substitutus est alius qui tantum dedit duo fercula. Irati Monachi et contristati dixerunt: Nunc magis orandum est, quia unum ferculum subtractum est, Deus subtrahat ei uitam suam. Tandem mortuus est. Substitutus est tertius, qui duo subtraxit. Irati Monachi dixerunt: Iste pessimus est inter omnes, quia fame nos interficit. Rogemus Deum quod cito moriatur. Dixit unus Monachus: Rogo Deum quod det ei longam uitam et manu teneat eum nobis. Alii admirati querebant quare hoc diceret. Qui ait: Video quod primus fuit malus, secundus peior, iste pessimus. Timeo, cum mortuus fuerit, alius peior succedet qui penitus fame nos perimet.
Vnde solet dici: Selde cumet se betere, hoc est: Raro succedit melior.


The Latin text of Odo shown here is taken from Léopold Hervieux, Les fabulistes latins depuis le siècle d'Auguste jusqu'à la. fin du Moyen-Age (1893-1899). There is a delightful English translation of Odo by John Jacobs, which is still in print. It's a lovely book!